Leestijd: 6 minuten. Kunst, fotografie, street art
“Mama kijk een regenboog-paard.“ Ietsjes verderop huppelt een klein meisje van ongeveer 6 jaar vrolijk naast haar moeder.
Ze wijst met haar kleine wijsvinger naar een groot kleurrijk street art kunstwerk. Het regenboog-paard, “Trotamundo de wereldreiziger” kun je ook niet makkelijk over het hoofd zien. Het dier siert een hoge muur die onderdeel is van een saai vormgegeven flatgebouw ergens in het centrum van Rotterdam. Het meisje en haar moeder lopen verder.
Ik stop en lees via de Rewriters app dat dit kunstwerk door Jorge KataNunez gemaakt is. “Jorge Kata Nunez (1953) is geboren in Chili en kwam in 1977 als politiek vluchteling naar Nederland. In 1980 streek hij neer in Rotterdam. In deze stad heeft hij diverse muurschilderingen gerealiseerd. … Wie de muurschildering wat beter bestudeert, ziet allerlei details op het paardenhoofd. De dromen van een wereldreiziger en in de veelkleurige manen vogeltjes die vrijheid en ongebondenheid voorstellen.”
Street art is geen graffiti.
“Het ontstaan van street art begon in de jaren 80 voortgevloeid vanuit de Graffiti-cultuur. Het verschil tussen graffiti en street art is dat graffiti meestal gaat om een ‘name tag’, waarbij het de graffitikunstenaar niet gaat om welke boodschap het met zich meebrengt of wie dit te zien krijgt. Het begon hierbij met tagging, handtekeningen. Bij street art probeert de kunstenaar echter iets te vertellen of iets teweeg te brengen, waarbij zo veel mogelijk mensen het moeten zien. Velen van hen zien dit als een toegankelijke manier voor mensen om kunst te kunnen beschouwen.”
Een betonnen blokkendoos is het canvas voor een straatartiest.
Straatkunstenaars gebruiken voornamelijk betonnen muren als hun canvas.
De laatste decennia zijn deze canvassen in een rap tempo toegenomen. Betonnen huizen, flats en bedrijfscomplexen worden uit de grond gestampt. Het bouwen met gewapend beton is een makkelijke en goedkope manier om stevige panden te bouwen, die ook nog eens snel gerepareerd kunnen worden. Het bouwen met beton is niet van de laatste 150 jaar. Eeuwen geleden gebruikten de Romeinen al beton in hun bouwwerken. “Het meest opvallende bewaard gebleven voorbeeld van Romeins beton is het Pantheon dat de schilder Michelangelo beschreef als een “engelachtig en niet menselijk ontwerp”. Het ziet er vandaag de dag nog steeds opvallend modern uit en het is nog steeds de grootste niet-gewapende betonnen koepel ter wereld, 19 eeuwen nadat het werd gebouwd.”
Tegenwoordig zijn de fantasieloze ontworpen betonnen blokkendozen minder engelachtig om te zien, dankzij de kunstwerken van de straatartiesten worden saaie grijze gebieden weer kleurrijke plekken om doorheen te wandelen.
Banksy: “Sommige mensen worden politieagent omdat ze de wereld willen verbeteren. Sommige mensen worden vandalen omdat ze de wereld mooier willen maken.”
Street art wordt steeds minder vaak gezien als vandalisme en veel vaker gezien als kunst. De huidige technieken waarmee straatkunstenaars werken is in de afgelopen 50 jaar sterk ontwikkelt, waardoor de creaties van deze artiesten steeds kunstzinniger zijn geworden. Dit zorgt ervoor dat de populariteit van de straatkunst nog steeds aan het groeien is, ook in de “traditionele” kunstwereld.
De museale interesse in street art
“De museale interesse in street art lijkt een hedendaagse trend, maar speelt in feite al meer dan dertig jaar. In 1983 werd in Nederland voor het eerst een tentoonstelling georganiseerd met kunst in straatstijl in de hoofdrol. De tentoonstelling, getiteld ‘Graffiti’, was anderhalve maand in Museum Boijmans van Beuningen te zien en vervolgens in het Groninger Museum. Nederland was hiermee één van de eerste landen die het werk van straatkunstenaars, door velen nog beschouwd als vandalistisch geklieder, in het officiële kunstcircuit opnamen.”
Kunst van het kijken, dit maakt je brein gelukkig.
Kunst! Of het nu street art is, kunst dat aan de muren van een museum hangt of bij je thuis. Uit verschillende wetenschappelijke onderzoeken is gebleken dat het kijken naar kunst goed voor je welzijn is.
“In een reeks baanbrekende experimenten met het in kaart brengen van de hersenen, heeft Semir Zeki, hoogleraar neurobiologie en neuro-esthetiek aan de University College London, onthuld dat het kijken naar kunst net zoveel plezier kan geven als verliefd zijn. Zeki concludeerde dat het kijken naar kunst een golf van de feel-good neurotransmitter dopamine in de Orbitofrontale cortex van de hersenen veroorzaakt, wat leidt tot gevoelens van intens genot.”
Ook blijkt “Uit een in 2020 gepubliceerd onderzoek met 341 deelnemers … dat mensen aangeven intens gefocust te zijn terwijl ze naar kunst kijken. Net alsof ze zich in flow zouden voelen.”
“Kunstenaars leren ons beter zien, door ons steeds op een andere manier te laten kijken naar de werkelijkheid. Hierdoor is kunst voor veel mensen de ideale gereedschapskist om hun hersenen in beweging te houden.”
De camera is je penseel.
Zelf kunst maken heeft net zoals kijken naar kunst positieve effecten op onze hersenen en ons welbevinden.
Kurt Vonnegut: “Het maken van kunst is niet om de kost te verdienen. Het is om je ziel te laten groeien.“
“In een … onderzoek ontdekten cognitieve neurowetenschappers dat het maken van kunst het cortisol-niveau (markers voor stress) verlaagt, en dat mensen door middel van kunst een positieve mentale toestand kunnen opwekken.”
Je zet tijdens het maken van kunst jouw hersenen flink aan het werk, maar ook fysiek kom je in beweging. Dit zorgt ervoor dat je niet alleen jouw brein, maar ook je grove en fijne motoriek fit houdt.
Iedereen is een kunstenaar. Het maakt niet uit of je 6 of 60 jaar bent. In iedereen zit een kunstenaar verscholen, ook in jou!
Tijdens het maken van kunst is het de kunst om jouw emoties en ideeën vanuit je persoonlijk standpunt tot uitdrukking te brengen. Fotografie is hierin een zeer toegankelijke kunstvorm, want “bijna vier miljard mensen” bezitten in 2021 een smartphone en naar verwachting zal dit in 2022 5,5 miljard mensen zijn. Dit betekent dat in 2022 meer dan de helft van de wereldbevolking een fotocamera tot zijn of haar beschikking heeft.
Zo kan de (telefoon)camera voor heel veel mensen een penseel worden, die helpt om persoonlijke visies en innerlijke belevingswerelden vorm te geven.
“Net als de andere kunstvormen is de ontwikkeling van de fotografie en het denken erover altijd sterk beïnvloed door de maatschappelijke en culturele ontwikkelingen. Maar de technische vooruitgang speelt een veel bepalender rol in de ontwikkeling van de kunstfotografie dan in andere kunstvormen. Andersom heeft de kunstfotografie ons idee over wat kunst eigenlijk is en waar het over gaat voor altijd veranderd.”
Kunstfotografie daagt de maker en de kijker uit om anders te kijken!
Tips bij het maken van kunst met jouw camera.
• Geef jezelf voldoende tijd zodra jij een kunstwerk met jouw (telefoon)camera gaat maken.
• Speel met in-/uitzoomen en met verschillende perspectieven.
• Bedenk vooraf of je een humoristisch beeld, kleurrijk en vrolijk beeld, of juist een donker en humeurig beeld wilt maken.
• Kijk naar hoe het licht valt. Kijk naar de verschillende lijnen en vormen die om je heen te vinden zijn. Kijk naar kleur en kleurcontrasten. Kijk naar patronen. Kijk naar het groter geheel, om vervolgens steeds een stukje meer in te zoomen op dat wat je aandacht trekt.
• Laat je leiden door jouw gevoel. Merk op wat je voelt bij het zien van een bepaald object of bepaalde situatie. Vraag jezelf af waarom je dat juist voelt.
• Laat perfectie los, geniet van het proces van het creëren. Kunst hoeft niet altijd mooi te zijn om toch indruk te maken.
De Rotterdamse straatkunst als inspiratie.
Iedere kunstenaar wordt geïnspireerd door andere kunstenaars. Rotterdam is een uitstekende plek om inspiratie op te doen met zijn diverse soorten straatkunstwerken en verschillende street art routes. Zo is Rotterdam “het eerste outdoor street art museum ter wereld. Internationale top ‘street artists’ mogen op de West-Kruiskade hun kunsten vertonen.“